Όμηρος ο τυφλός ποιητής που έδωσε το φώς στην ανθρωπότητα
(της Μαίρης Παπακωνσταντίνου)
Το πρώτο στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας είναι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ,ο οποίος αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας σαν το καλύτερο παιδευτικό και μορφωτικό ιδεώδες.
Είναι αποδεκτό ότι πρώτοι οι Έλληνες δίδαξαν τις μεγάλες ηθικές αξίες στον κόσμο με την ανυπέρβλητη σκέψη του λόγου και της λογικής. Διότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν άλλο πρότυπο για μίμηση η αντιγραφή ,εφόσον εκείνοι ήταν η αφετηρία.
Οι προγονοί μας λοιπόν ήταν αυτοδίδακτοι ,έχοντας όμως και κάτι άλλο ,κάτι σαν θεία εντολή .να χαράξουν το δρόμο σε όλους τους τομείς της υψηλής διανόησης ,δίνοντας δικές τους θεωρίες για την ανθρώπινη ύπαρξη και με βάσει πάντα τον άνθρωπο (πολίτη –πολιτισμός –civilization Civilization-Κulture),γιατί στο κέντρο του πολιτισμού βρίσκεται ο άνθρωπος.
Αναφέρουμε τον Λουκρήτιο ο οποίος είπε χαρακτηρίστηκα επ΄ αυτού…..primum grajus homo.
Mέσα στο χρόνο ο θαυμασμός του πνευματικού κόσμου αυξάνεται ,ο ελληνικός πολιτισμός καθίσταται παγκόσμιος .Γιατί είναι μοναδικός. Είναι μοναδικοί οι Έλληνες για το τρόπο που εκφράζουν την αγάπη τους για το ΚΑΛΛΟΣ ΤΟ ΩΡΑΙΟ ,μεταφέρουν την ελεύθερη σκέψη και την θαυμαστή τους ικανότητα να συλλαμβάνουν την ουσία των πραγμάτων ,με αντικειμενικότητα και φιλαλήθεια.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του ελληνικού πολιτισμού θεωρήθηκαν ότι είναι η ελευθερία της δημιουργίας ,ο σεβασμός της ανθρώπινης προσωπικότητας και των νόμων και η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Είναι επίσης η επιστημονική έρευνα και η ανδρεία .Σε αυτές τις βάσεις τοποθετούσαν τις μελέτες τους και με αυτές τις βάσεις σαν αφετηρία θεμελίωσαν ,την επιστήμη ,τον λόγο, τη μουσική και γενικά τις ωραίες τέχνες ,προσαρμόζοντας όλα με το μέτρο και την αρμονία.
Επιπλέον είχαν φτάσει από νωρίς σε ένα προηγούμενο επίπεδο ηθικής θεώρησης όπως δείχνουν οι σκέψεις και τα αποφθέγματα των <<επτά σοφών>>. Έτσι ο καθένας σαν άτομο με δική του προσωπικότητα, χωρίς να πιέζεται από κανένα ιερατείο ,μπορούσε να διατυπώσει τις πιο τολμηρές σκέψεις και να είναι ικανός να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα με ένα λογικό σύνολο.
Ο κυρίαρχος όμως λόγος που επέδρασε ,ριζικά στην εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού αποτέλεσε η ελληνική γλώσσα. Μια γλώσσα με πλήρη νοηματική αυτοτέλεια και με μια ανεξήγητη πνευματική δύναμη ρυθμό και αρμονία σαν να έρχεται από κάποια απόκρυφη μουσική, μέσα από το σύμπαν. Τώρα βρίσκεται χιλιοτραυματισμένη ,και λεηλατημένη με αλλεπάλληλες επιθέσεις εντός και εκτός συνόρων .
Η εκπολιτιστική πορεία της ελλ. Γλώσσας είναι μεγάλη και αποτελεί φαινόμενο ανά τους αιώνες κατά δε τον Αριστοτέλη είναι <<όργανο σκέψης>> που κρατά μια συνεχή και αδιάλειπτη ενότητα.
Όσον αφορά το λόγο ,την ελληνική λογοτεχνία την χαρακτηρίζει η απλότητα του ύφους ,η τελειότητα της σκέψης η αλήθεια. Οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς είναι σύντομοι ,αμερόληπτοι ,αποφεύγουν τις περιττολογίες και τις ασήμαντες λεπτομέρειες και τονίζουν πανανθρώπινα προβλήματα.
Μέσα από μια διαδρομή αιώνων η ελληνική ποίηση είναι πάντα επίκαιρη και μεταφέρει ακόμη μηνύματα. Οι ποιητές με τον γενικό όρο εμπνέονται από συναισθήματα της ανθρώπινης ζωής. Είχαν ένα είδος κάποιας επικοινωνίας κάτι που μιλούσε άμεσα στην ψυχή, προκαλώντας αυτή την ιδιαίτερη ψυχική φόρτιση που ονομάζουμε αγαλλίαση (άγαλμα).
Την ποίηση που συνήθως συνόδευε μουσική ,την έβλεπαν σαν μια σύνδεση μεταξύ ανθρώπινου και θείου κόσμου.
Όταν μιλάμε για ποίηση δεν μπορούμε να μην σταθούμε στο μεγαλύτερο ποιητή των αιώνων τον Όμηρο ,που διεκδικούν 7 πόλεις αν και η Χίος ,το μυροβόλο νησί απεδείχθη ότι έχει τις περισσότερες ενδείξεις
Άλλα και ο Χίος αοιδός απαγγέλλοντας τα <<κλέα>> ανδρών στη Δασκαλόπετρα της Χίου (παλιός ναός της Κυβέλης)έχει την ίδια θέση με τους ημίθεους .Παρόλα αυτά λέγει ότι τα έπη του τα έγραψαν οι μούσες και όχι εκείνος.
Αυτό δείχνει ότι η ποίηση των Ελλήνων δεν έχει εγωκεντρικό χαρακτήρα.
Η αρχή της ομηρικής παράδοσης χάνεται στο βάθος των αιώνων .Η Ιλιάδα και η Οδύσεια κρατήθηκαν ζωντανές μέσα από τα τραγούδια των τροβαδούρων –Ομηρίδων που τα παρουσίαζαν σε κάθε εορταστική ευκαιρία –συνήθως στις βασιλικές αυλές η των αρχόντων της εποχής.
Μιλώντας κανείς για την ποιητική διάσταση του έργου του Ομήρου νιώθει μια ιδιαίτερη εύθηνη στην προσπάθεια της επικέντρωσης των διαχρονικών μηνυμάτων που έστειλε μέσα από τα Αθάνατα Έπη ,ο μεγαλύτερος ποιητής που ανέδειξε ο κόσμος.
Μέσα από την μελέτη των 16.000 δακτυλικών εξάμετρων στίχων της Ιλιάδας και 12.000 της Οδύσσειας ,διακρίνονται εκτός από την λογοτεχνική ανεπανάληπτη τέχνη ,ο ιδιαίτερος σεβασμός στις ηθικές αξίες ,και η θεϊκή έμπνευση που του εδόθη μέσα από την επίκληση που έκανε ο ίδιος στις θέες μούσες. Στην μεν Ιλιάδα ξεκινά με το <<Μήνιν άειδε Θεά Πηλιάδειος Αχιλλείος>> και στην Οδύσσεια με το<<άνδρα μοι έννεπε μούσα πολύτροπος ος μάλα πόλα>> ,δηλαδή και στα δύο έπη επικαλείται την θεία επέμβαση.
Όμως δεν είναι το πρότυπο των πανανθρώπινων αξιών που προβάλλεται ,άλλα επισημαίνονται γνώσεις και εφαρμογές τόσο προηγμένες ώστε να μπορούν να χαρακτηριστούν ως επιστημονικές η τεχνολογικές αντίστοιχα με τη σύγχρονη έννοια των όρων που με την πάροδο των επιστημών συνεχώς ανακαλύπτονται καινούργια συγκλονιστικά στοιχεία (ο Οδυσσέας 16η Απριλίου του 1178π.χ όταν επέστρεψε στην Ιθάκη γίνεται η εξολόθρευση των μνηστήρων και αναφέρεται από τον ποιητή ότι τότε έγινε συσκότιση ,η οποία τελικά απεδείχθη ότι ήταν έκλειψη ηλίου ). Πράγματι ,βρήκαν έλληνες και ξένοι αστροφυσικοί ότι έγινε έκλειψη ηλίου εκείνη την εποχή ,που περιγράφεται στην Οδύσσεια κατά το <<Νόστιμο ήμαρ του Οδυσσέα στην Ιθάκη>>. Έτσι επισημάνθηκε και η ακριβής ημερομηνία.
Η περιγραφή του υλικού πολιτισμού εκείνης της μακρινής εποχής βρίσκεται στα Ομηρικά Έπη και αναφέρονται ότι υπάρχουν γνώσεις αστρονομίας ,ψυχολογίας .Ιστορίας και όχι μόνο. Πολλές μελέτες όλα αυτά τα χρόνια έχουν δημοσιευτεί για τις αστρονομικές και γεωγραφικές γνώσεις που κρύβουν μέσα τα Ομηρικά Έπη, αλλά και για την μεγάλη ακρίβεια που αναφέρει το χώρο των νησιών του Αρχιπελάγους. Επίσης υπάρχουν γνώσεις ιατρικές (ιατροί στο στρατόπεδο των Αχαιών ,οι γιοι του Ασκληπιού Μαχαόν και Ποδηλάριος). Επίσης πολεμικές τέχνες αλλά οι ηθικές και πολιτιστικές αξίες ήταν εκείνες που έμελλαν να διαμορφώσουν διαχρονικά την ελληνική παιδεία ,που στην συνεχεία θεμελίωσε την παγκόσμια παιδεία-πολιτισμό.
Το κύριο γνώρισμα θα λέγαμε της Ομηρικής ποίησης είναι η σωστή διδασκαλία της ελλ. γλώσσας και η ορθότητα της γλώσσας που υπάρχει σε τέτοιο σημείο τελειότητας ,ώστε να αποτελεί κορυφαίο λογοτεχνικό αριστούργημα.
